Provincie Drenthe aan de slag met brede welvaart in de praktijk
Geschreven op 20 juli 2023
“Deze startnotitie biedt concrete handvatten om brede welvaart als kompas en kijkkader te kunnen toepassen in beleid. Hiermee zetten we de eerste stappen om te werken aan een betere brede welvaart in onze provincie.”
Hoe gebruik je brede welvaart als beleidskader? Dat is de vraag waarmee de provincie Drenthe ons benaderde. In 2022 is de Monitor Brede Welvaart Drenthe gepubliceerd, waarmee inzicht wordt verkregen in de sterke en zwakkere kanten van Drenthe. De monitor stelt ons in staat om de brede welvaart in Drenthe te volgen en te duiden. Uit de monitor blijkt dat Drenthe voor een aantal grote uitdagingen staat. Daarom wil de provincie nu de volgende stap zetten en verder werken aan een betere brede welvaart in Drenthe.
Beleidsmakers en bestuurders spelen een belangrijke rol bij het werken aan brede welvaart in de praktijk. Om samen met hen aan de slag te kunnen met brede welvaart als beleidskader, is het noodzakelijk om kennis en draagvlak te creëren voor het idee van brede welvaart. Op die manier wordt de stap gezet van monitoring naar concrete toepassing van brede welvaart in beleid.
Implementatie in beleid nog volop in ontwikkeling
Hoewel de toepassing van brede welvaart in beleid nog volop in ontwikkeling is, wordt er steeds meer kennis en ervaring opgedaan. CBS ontwikkelt de Monitor Brede Welvaart voortdurend verder. Ook kennisinstellingen en overheidsinstanties zijn bezig met pionieren wat betreft de toepassing in de beleidspraktijk. Op landelijk niveau zien we bijvoorbeeld dat het PBL (Planbureau voor de Leefomgeving) zich verdiept in dit thema. Daarnaast worden er vanuit het Rijk steeds meer Regiodeals opgezet, waarbij brede welvaart een integraal onderdeel is van de overkoepelende doelstelling. Daarbij groeit de aandacht voor brede welvaart in de regio.
Versnelling in beleid
Om invulling te geven aan brede welvaart in beleid in de provincie Drenthe, stelden wij voor de provincie een startnotitie op en hielden wij verschillende werksessies met beleidsambtenaren. Op 20 juli 2023 is de startnotitie ‘Versnelling brede welvaart in beleid’ aangeboden aan de provincie. Gerry Geitz, domeinmanager Samenleving bij de provincie, nam de notitie in ontvangst.
Gerry Geitz benadrukte: “Deze startnotitie biedt concrete handvatten om brede welvaart als kompas en kijkkader te kunnen toepassen in beleid. Hiermee zetten we de eerste stappen om te werken aan een betere brede welvaart in onze provincie.”
Daarnaast is er gesproken met Aleid Brouwer, bijzonder hoogleraar Brede Welvaart en Kansen(on)gelijkheid, over de kansen en mogelijkheden die het kader van brede welvaart kan bieden. Aleid Brouwer benadrukt dat brede welvaart gaat over het welzijn van alle inwoners, inclusief aspecten zoals gezondheid, onderwijs, milieu en mobiliteit. Door te kijken naar brede welvaart krijgen beleidsmakers een vollediger beeld van de consequenties van hun keuzes. Naast het beoogde positieve effect van het beleid wordt ook gekeken naar onbedoelde effecten op andere aspecten van brede welvaart. Bovendien stimuleert een breder beeld van de regio het creëren van een streefbeeld. Het gezamenlijk nadenken over een streefbeeld (waar willen we naartoe als regio?) helpt om de uitdagingen en opgaven in kaart te brengen. Met deze opgaven in het vizier kan het kader van brede welvaart helpen bij het maken van keuzes. Zo kan brede welvaart een afwegingskader bieden voor overheden, bedrijven en inwoners.
Waarom hebben we het over brede welvaart?
De afgelopen jaren is er meer aandacht voor het idee dat macro-economische indicatoren niet voldoende zijn om te kunnen meten hoe goed gaat met een regio (Hoekstra, 2019). Er ontstond behoefte aan een breder beeld van hoe het gaat met de mensen en de samenleving in een regio. Economische belangen spelen daar een rol in, maar er zijn nog veel meer zaken die bepalen hoe goed het gaat met een regio, zoals bijvoorbeeld gezondheid, veiligheid en milieu.
Binnen het concept brede welvaart wordt materiële welvaart op gelijke voet geplaatst met deze andere belangen. Zo kan worden voorkomen dat economische belangen een onevenredig grote rol krijgen in beleidskeuzes. En zo kan beter worden beoordeeld hoe het gaat met de maatschappij als geheel en welke verbeteringen nodig zijn om de kwaliteit van leven van inwoners te verbeteren.
Daarnaast is brede welvaart belangrijk omdat het bijdraagt aan duurzame ontwikkeling en eerlijke verdeling. Bij brede welvaart wordt niet alleen rekening gehouden met hoe goed het gaat met mensen in het hier en nu, maar ook later en elders op de wereld. Zo wordt er gekeken naar hoe het gaat met factoren die nodig zijn om in de toekomst hetzelfde niveau van brede welvaart te kunnen waarborgen. Daarbij gaat het om het behoud van natuurlijke hulpbronnen, maar bijvoorbeeld ook om sociaal-maatschappelijke en economische factoren, zoals sociale cohesie, gezondheid, onderwijs en vermogen. Door met deze factoren rekening te houden wordt brede welvaart op een duurzame (in de breedste zin) manier gerealiseerd. Daarnaast wordt er ook rekening gehouden met hoe onze keuzes invloed kunnen hebben op de brede welvaart van mensen in andere regio’s en landen. Zo kan voorkomen worden dat de negatieve effecten van keuzes op mensen ergens anders op de wereld afgewenteld worden.
