Veel jongeren zien en ervaren discriminatie en pestgedrag en weten niet hoe hiermee om te gaan
Geschreven op 5 mei 2024
“De resultaten helpen scholen en maatschappelijke organisaties om veiligheidsbeleid en klachtenprocedures op te zetten of te verbeteren, en vooral deze beter te laten aansluiten op de wensen en behoeften van jongeren.”
Hoe gaan jongeren om met discriminatie en pestgedrag en worden ze hierbij ondersteund? In het voorjaar van 2024 gingen we met jongeren in Drenthe en Groningen in gesprek over pesten en discriminatie. Uit het onderzoek blijkt dat veel jongeren discriminatie en pestgedrag zien of ervaren, maar dat er relatief weinig over wordt gesproken. Veel jongeren weten niet wat ze moeten doen als ze ermee te maken krijgen, met wie ze erover kunnen praten of waar ze kunnen melden. Van alle jongeren zegt één op de zes dat ze een officiële melding zouden willen maken als zij discriminatie ervaren. Jongeren geven daarbij aan dat het belangrijk is dat melden anoniem kan en dat er actie ondernomen wordt na een melding.
In totaal vulden circa 850 jongeren de vragenlijst in en spraken we circa 80 jongeren op scholen in Groningen en Drenthe. De resultaten van de vragenlijst en gesprekken in de klassen geven een beeld van hoe jongeren van 12 tot 18 jaar op school vormen van pestgedrag en discriminatie zien. Specifiek is onderzocht wat jongeren ervaren, of ze erover praten en wat hun meldingsvoorkeuren zijn.
- Bekijk hier het feitenblad Jeugdpanel: Pestgedrag en discriminatie
- Lees hier de hele publicatie Jeugdpanel: Pestgedrag en discriminatie voor meer details en aanbevelingen
Veel jongeren zien of ervaren pestgedrag en discriminatie op school
De meeste jongeren ervaren een veilig en respectvol schoolklimaat, maar veel jongeren zien wel pestgedrag op school. Ook ziet ongeveer de helft van de jongeren wel eens discriminatie op school.
De helft van de jongeren die pestgedrag ervaren zegt er niet over te praten, omdat het bijvoorbeeld niet belangrijk was, of om er geen aandacht op te vestigen. Uit de gesprekken met jongeren kwam naar voren dat ze er eerst alles aan doen om het zelf op te lossen, voordat ze er met iemand over praten. Ze geven daarbij aan niet te willen ‘snitchen’ uit angst dat het groter en erger gemaakt wordt. Jongeren geven daarnaast aan vaker buiten school dan op school over pestgedrag te praten.
Melden op een veilige en vertrouwde plek
Eén op de zes jongeren geeft aan een officiële melding te willen maken als zij zelf discriminatie ervaren, maar veel jongeren weten niet waar dit kan. Voor jongeren is het belangrijk dat ze op een veilige en vertrouwde plek hun verhaal kunnen doen. En dat het melden anoniem kan en er ook daadwerkelijk iets met de melding wordt gedaan. Scholen verschillen op dit moment sterk in wat ze aanbieden aan hulp en ondersteuning bij pesten en discriminatie. Sommige scholen hebben alleen een mentor, terwijl anderen bijvoorbeeld inzetten op individuele coaching, anti-pestcoördinatoren of dug-out ruimtes.
Vanaf 2025 worden scholen naar verwachting verplicht gesteld om te voldoen aan de wet Vrij en veilig onderwijs, die tot doel heeft om de (sociale) veiligheid op school te verbeteren. Deze wet vereist meer inspanningen van scholen om onveilige situaties te herkennen en te verminderen. Er moeten regels komen voor klachtenprocedures en scholen moeten een klachtenmeldpunt opzetten.
Aanbeveling: Creëer een veilige schoolomgeving en maak pesten en discriminatie bespreekbaar
De inzichten die jongeren tijdens het onderzoek deelden zijn waardevol. De resultaten helpen scholen en maatschappelijke organisaties om veiligheidsbeleid en klachtenprocedures op te zetten of te verbeteren, en vooral deze beter te laten aansluiten op de wensen en behoeften van jongeren.
Op basis van dit onderzoek doen we vijf aanbevelingen:
- Creëer een veilige schoolomgeving en bouw aan een goede vertrouwensband tussen school (onderwijspersoneel) en leerlingen.
- Zorg dat er, naast de mentor, meerdere personen zijn waar een leerling terecht kan (bijv. anti-pestcoördinator, coach, vertrouwenspersoon), zodat leerlingen makkelijker ervaringen kunnen bespreken.
- Maak pesten en discriminatie in het onderwijs op een laagdrempelige wijze bespreekbaar. Kies bijvoorbeeld om experts voorlichting te laten geven in plaats van de docent zelf.
- Zorg voor meer bekendheid en zichtbaarheid van antidiscriminatievoorzieningen bij jongeren, zodat jongeren beter weten waar zij terecht kunnen met hun ervaringen buiten school, en dit de anonimiteit versterkt.
- Richt op elke school een volwaardig meldpunt in, in afstemming met de lokale antidiscriminatievoorziening, dat aansluit bij de wensen en behoeften van jongeren.
Vervolgstappen
We brengen de uitkomsten verder naar, en gaan in gesprek met, organisaties en professionals die op dit thema werkzaam zijn, zoals op scholen, bij gemeenten, en Discriminatie Meldpunt Groningen en Discriminatie Drenthe (Discriminatie.nl).
Over het Drents Jeugdpanel
Het jeugdpanel heeft als doel jongeren actief te informeren, te betrekken bij maatschappelijke vraagstukken en te laten meedenken en adviseren over thema’s die voor hen belangrijk zijn. Het doel is dat de stem van jongeren daadwerkelijk wordt meegenomen in de beleidsvorming van overheden, instellingen en organisaties. Veel gemeenten en maatschappelijke organisaties hebben behoefte aan ondersteuning bij het betrekken van de toekomstige generaties bij maatschappelijke vraagstukken. Daarnaast willen we de stem van jongeren graag laten horen op een manier die bij hen past. Daarom werken we samen met Spot TV.
Wil je een thema onder de aandacht brengen bij jongeren? Neem dan contact met ons op!
