Sportmonitor Drenthe

De samenleving is sterk in ontwikkeling en dit raakt natuurlijk ook de sport in Drenthe. Sport in Drenthe heeft te maken met allerlei uitdagingen. Hoe zorgen we voor een veilige en positieve sportcultuur? Zijn sportaccommodaties, bijvoorbeeld in krimpgebieden, nog wel rendabel te houden? Hoe gaan we om met anders georganiseerde sport? Zijn onze verenigingen nog wel vitaal genoeg? Sport kan bijvoorbeeld ook bijdragen aan preventieve gezondheid, sociale inclusie, leefbaarheid in wijken, economische ontwikkeling. Hoe kan beleid, maar ook de betrokken professionals en vrijwilligers, voldoende voorbereid zijn op deze complexe uitdagingen en de sport in Drenthe toekomstbestendig maken?

Vanuit meten en weten naar actie en resultaat

Drenthe heeft zich de afgelopen jaren nadrukkelijk geprofileerd op het gebied van sport en bewegen. De inzet van sport als middel in het sociaal domein is een toenemende trend. Vanuit de hele sportsector is de behoefte aan monitoring geuit, zodat Drenthe kan bewijzen hoe belangrijk sport is voor de andere domeinen. Ook door de veranderingen in het sportlandschap is het belangrijk om inzichtelijk te maken wat sport en bewegen doet. Het belang van goede data en onderbouwing voor gerichte interventies wordt alleen maar groter. Daarom is de Sportmonitor Drenthe in het leven geroepen. Mede gefaciliteerd door provincie Drenthe voert Trendbureau Drenthe deze opdracht uit samen met SportDrenthe.

In de sportmonitor brengen wij de bestaande kennis samen over de meest actuele cijfers en ontwikkelingen. De kern van de sportmonitor is de verrijkende informatie en ervaring uit de regio zelf: van inwoners en het sportveld.

Sport en bewegen in cijfers

In de sportmonitor Drenthe brengen we kennis samen over verschillende thema’s op het gebied van sport en bewegen in Drenthe. Dit bestaat uit:

• Sport- en beweeggedrag
• Sport- en beweegaanbod
• Sport- en bewegen met een beperking
• Beweegvriendelijke omgeving
• Beleid

Per thema zijn meerdere onderwerpen beschikbaar die inzicht geven in de stand van zaken in de provincie Drenthe. In de loop van het jaar komt elke 2 maanden informatie op de website over deze thema’s. We starten met het thema sport- en beweeggedrag. Op deze pagina maken we onderscheid tussen  ‘wekelijks sporten’ en de mate waarin wordt voldaan aan de ‘beweegrichtlijnen’. Daarbij kan uit een keuzemenu ook een selectie van resultaten zichtbaar worden gemaakt per leeftijdscategorie.

Wekelijks sporten

Met wekelijkse sporters brengen we het percentage personen van 18 jaar of ouder in kaart dat minimaal 1 keer per week sport. Deze indicator is onderdeel van de Gezondheidsmonitor van de GGD die om de vier jaar wordt herhaald. De onlangs verschenen cijfers gaan over het jaar 2022. Daarnaast is de trend beschikbaar over de periode 2012 tot en met 2022.

Stand van zaken: 2022

Inwoners van de provincie Drenthe sporten minder vaak één keer per week dan de gemiddelde Nederlander, maar deze verschillen zijn relatief beperkt. Hoewel dit voor bijna alle Drentse gemeenten geldt waren in 2022 een aantal uitschieters. Vooral de gemeenten Tynaarlo en Meppel vallen op: er wordt in deze gemeenten meer gesport dan het landelijk gemiddelde. In de gemeenten Emmen en Hoogeveen zien we uitschieters naar beneden. Wat ook opvalt is dat de wekelijkse sportdeelname in Emmen, Assen en Hoogeveen (samen goed voor ongeveer 47% van het totale Drentse inwoneraantal[1]) consistent onder het Nederlandse gemiddelde ligt. De mate waarmee dit gebeurt verschilt wel per gemeente.

In totaal zijn er vijf Drentse gemeenten waarin het aantal 18 tot 65 jarigen dat minimaal één keer per week sport hoger ligt dan het landelijk gemiddelde. Dit zijn Westerveld, Meppel, Noordenveld, Aa en Hunze en Tynaarlo. Naast de gemeenten Hoogeveen en Emmen scoren ook Coevorden en Borger-Odoorn hier onder het Drents gemiddelde. Een interessante observatie voor de gemeente Coevorden is dat het samen met de gemeente Tynaarlo de enige Drentse gemeente is waar het percentage 65-plussers dat minimaal één keer per week sport hoger ligt dan het landelijk gemiddelde. Waar er onder 18 tot 65-jarigen in deze gemeente veel ruimte is voor verbetering gaat het onder 65-plussers dus juist relatief goed in deze gemeente.

Trend over jaren: 2012-2022

Over de gehele periode 2012-2022 is te zien dat het aantal wekelijkse sporters in Nederland en Drenthe redelijk stabiel is gebleven. Wel wordt er in de provincie Drenthe minder wekelijks gesport dan het Nederlandse gemiddelde. Over de gehele periode is er een soortgelijke ontwikkeling te zien voor Drenthe en Nederland. In de periode 2012-2020 was er in beide regio’s een kleine daling zichtbaar, vanaf 2020 is het aantal personen dat minstens één keer in de week sport in beide regio’s toegenomen.

Het meest opvallende verschil is dat het percentage personen van 18 tot 65 jaar dat wekelijks sport vanaf 2016 aan het toenemen is, terwijl het percentage 65-plussers dat wekelijks sport pas vanaf 2020 aan het toenemen is. Ondanks dat we in Drenthe te maken hebben met een relatief hoge mate van vergrijzing valt op dat de ontwikkeling van het percentage 65-plussers dat minimaal één keer in de week sport in Drenthe ongeveer gelijk is aan de landelijke ontwikkeling.

In onderstaande figuur is naast de Drentse en landelijke trend ook de gemeentelijke trend te zien

Beweegrichtlijnen

Met het onderwerp ‘beweegrichtlijnen’ wordt het percentage personen van 18 jaar en ouder die voldoen aan de landelijke beweegrichtlijnen in beeld gebracht. Voor personen van 18 jaar en ouder zijn de richtlijnen als volgt gedefinieerd:

• Doe minstens 150 minuten per week aan matig intensieve inspanning, zoals wandelen en fietsen, verspreid over diverse dagen. Langer, vaker en/of intensiever bewegen geeft extra gezondheidsvoordeel
• Doe minstens tweemaal per week spier- en botversterkende activiteiten, voor ouderen gecombineerd met balansoefeningen

Deze indicator is onderdeel van de Gezondheidsmonitor van de GGD die om de vier jaar wordt herhaald. De onlangs verschenen cijfers gaan over het jaar 2022. Daarnaast is de trend beschikbaar over de periode 2012 tot en met 2022.

Stand van zaken: 2022

Inwoners van de provincie Drenthe voldoen gemiddeld minder vaak aan de beweegrichtlijnen dan het landelijk gemiddelde. Net als bij de indicator ‘wekelijks sporten’ zijn de verschillen relatief beperkt. In Midden-Drenthe, Aa en Hunze, Tynaarlo, Noordenveld en Meppel ligt het percentage dat voldoet aan de beweegrichtlijnen boven het landelijk gemiddelde. Wat betreft het percentage 18 tot 65-jarigen dat voldoet aan de beweegrichtlijnen valt op dat de gemeenten Meppel en Noordenveld de enige gemeenten zijn die boven het landelijk gemiddelde. Opvallend is dat 65-plussers in de provincie Drenthe gemiddeld vaker aan de beweegrichtlijnen voldoen dan het landelijk gemiddelde. De enige gemeenten waarin het percentage 65-plussers dat voldoet aan de beweegrichtlijn onder het landelijk gemiddelde ligt zijn Emmen en Hoogeveen.

Gekeken naar de verschillende leeftijdscategorieën is de meest opvallende observatie dat de gemeente Aa en Hunze wat betreft 18 tot 65-jarigen dat voldoet aan beweegrichtlijnen relatief laag scoort, terwijl het percentage 65-plussers dat voldoet aan beweegrichtlijnen juist relatief hoog is. In de gemeente Aa en Hunze is het percentage 65-plussers dat voldoet aan de beweegrichtlijnen zelfs het hoogst van alle Drentse gemeenten.

Trend over jaren: 2012-2022

Waar in de periode 2012-2020 in de provincie Drenthe een lichte stijging te zien was wat betreft het percentage dat voldoet aan de beweegrichtlijnen is er in de periode 2020-2022 sprake van een daling. Dit is gelijk aan de landelijke trend, in de periode 2020-2022 was er namelijk ook sprake van een daling van het landelijk gemiddelde. Voor zowel Drenthe als Nederland geldt dat deze daling voornamelijk wordt veroorzaakt doordat het percentage 18 tot 65-jarigen dat voldoet aan de beweegrichtlijnen aan het afnemen is. Dit is enigszins opvallend, aangezien het aantal 18 tot 65-jarigen dat minimaal één keer in de week sport in de afgelopen jaren juist is toegenomen.

Het percentage 65-plussers dat voldoet aan de beweegrichtlijnen is in de periode 2012-2022 in zowel Drenthe als Nederland toegenomen. In de periode 2012-2020 was de ontwikkeling in de provincie Drenthe ongeveer gelijk met de ontwikkeling van het landelijk gemiddelde. In de periode 2012-2022 is het aantal 65-plussers in de provincie Drenthe dat voldoet aan de beweegrichtlijnen relatief sterk toegenomen en het Drents gemiddelde ligt in 2022 voor het eerst sinds 2012 boven het landelijk gemiddelde.

Meer informatie? Klik op het onderstaande icoon!

Door op het icoon te klikken ga je naar het dashboard over sport- en beweeggedrag. Hierin staan de cijfers tot en met 2020, maar ook de trends per gemeente, vergelijkingen tussen gemeenten, de cijfers per wijk en de prognoses naar 2030. In het dashboard vind je ook de onderzoeksverantwoording.

Wat volgt later?

• • Bekijk of download het feitenblad Ervaringen van Drenten over sport en bewegen, resultaten van 2021
  • In het najaar van 2023 deden we opnieuw een uitvraag onder het Drents Panel over sport en bewegen. Bekijk of download het feitenblad Ervaringen van Drenten over sport en bewegen, resultaten van 2023. Bekijk ook de feitenbladen Vitaliteit van sportverenigingen in Drenthe – leden vrijwilligers en trainers en Vitaliteit van sportverenigingen in Drenthe – bestuur en organisatie.

Voor meer informatie over de Sportmonitor Drenthe, volg het nieuws en de ontwikkelingen via de websites van Trendbureau Drenthe en SportDrenthe.

[1] Bron: Regionale kerncijfers Nederland, CBS Statline