Wat merken inwoners van georganiseerde en ondermijnende criminaliteit in hun omgeving?
Geschreven op 23 oktober 2025
“Door inwoners en jongeren zelf aan het woord te laten, willen we inzicht krijgen in hoe georganiseerde criminaliteit wordt beleefd op lokaal niveau. Die kennis is essentieel om preventie, signalering en beleid beter te laten aansluiten bij de leefwereld van mensen.”
Nieuw onderzoek van Trendbureau Drenthe en Sociaal Planbureau Groningen brengt signalen van ondermijning en criminele uitbuiting in kaart. Georganiseerde en ondermijnende criminaliteit is niet altijd zichtbaar, maar de gevolgen ervan kunnen groot zijn. Denk aan drugscriminaliteit, mensenhandel, witwassen of criminele uitbuiting van jongeren. In Drenthe en Groningen zijn er duidelijke signalen dat dergelijke vormen van criminaliteit zich ook hier afspelen – zowel in steden als in het buitengebied. Maar wat merken inwoners hiervan in hun directe leefomgeving? En hoe gaan jongeren om met signalen van criminele verleiding?
Dit najaar doen Trendbureau Drenthe en Sociaal Planbureau Groningen onderzoek naar georganiseerde en ondermijnende criminaliteit in Drenthe Groningen. Daarbij wordt specifiek gevraagd welke signalen inwoners zien in hun omgeving en of jongeren weleens benaderd worden om klusjes te doen die eigenlijk strafbaar zijn.
Ondermijnende criminaliteit: wat zien inwoners in hun woonomgeving?
De provincies Drenthe en Groningen zijn geen witte vlek op de kaart als het gaat om ondermijning. Eerder onderzoek liet zien dat ook in deze regio's drugscriminaliteit, mensenhandel en arbeidsuitbuiting voorkomen. Afgelegen bedrijventerreinen, leegstaande panden en beperkte sociale controle kunnen een voedingsbodem vormen voor illegale praktijken. Toch is nog onduidelijk in hoeverre bewoners deze vormen van criminaliteit waarnemen, zich daardoor onveiliger voelen en melding maken van verdachte situaties.
Met een vragenlijst onder het Drents Panel en Groninger Panel brengen we dit in kaart. De resultaten geven inzicht in:
- Welke signalen van criminaliteit inwoners herkennen;
- Hoe dit hun gevoel van veiligheid en leefbaarheid beïnvloedt;
- Wat de meldingsbereidheid is en welke drempels inwoners daarbij ervaren;
- Hoe het vertrouwen in politie en gemeente hierin meespeelt.
De vragenlijst onder het Drents Panel en Groninger Panel wordt in november 2025 uitgezet.
Jongeren en criminele uitbuiting: een groeiende zorg
Een tweede onderzoek, dat gelijktijdig loopt, richt zich specifiek op jongeren van 12 tot 18 jaar. De aanleiding: steeds vaker worden jongeren – ook in het noorden – benaderd voor ogenschijnlijk onschuldige klusjes, die later leiden tot criminele betrokkenheid. Denk aan het vervoeren of verhandelen van drugs of het witwassen van geld via hun eigen bankrekening.
Criminelen maken slim gebruik van sociale media om jongeren anoniem te benaderen. Jongeren met schulden of een onstabiele thuissituatie zijn vaak extra kwetsbaar. Maar ook bij jongeren zonder directe problemen kunnen groepsdruk en de belofte van snel geld zorgen voor verleiding.
In dit deel van het onderzoek, uitgevoerd via de Jeugdpanels in Drenthe en Groningen, vragen we jongeren zélf:
- Of zij signalen van criminele uitbuiting herkennen bij leeftijdsgenoten;
- Of zij zelf (digitaal of fysiek) zijn benaderd voor criminele activiteiten;
- Wat zij nodig hebben om weerbaarder te zijn tegen criminele verleiding.
De vragenlijst wordt in oktober 2025 afgenomen op middelbare scholen in beide provincies. De uitkomsten bespreken we vervolgens in enkele klassen samen met experts van Halt.
Waarom dit onderzoek?
Ondermijnende criminaliteit raakt aan het fundament van de samenleving: veiligheid, vertrouwen en leefbaarheid. Door inwoners en jongeren zelf aan het woord te laten, willen we inzicht krijgen in hoe georganiseerde criminaliteit wordt beleefd op lokaal niveau. Die kennis is essentieel om preventie, signalering en beleid beter te laten aansluiten bij de leefwereld van mensen.
De uitkomsten worden begin 2026 verwacht. De resultaten presenteren we in een publieksvriendelijke rapportage en bespreken we met beleidsmakers en maatschappelijke organisaties. Gezamenlijk gaan we na welke vervolgstappen nodig zijn om criminaliteit in Drenthe en Groningen terug te dringen – en het gesprek hierover te blijven voeren.
Over onze Panels
Het Drents Panel en Groninger Panel zijn representatieve burgerpanels van inwoners van 18 jaar en ouder. Via online vragenlijsten geven zij regelmatig hun mening over uiteenlopende maatschappelijke thema’s die spelen in de provincies. De uitkomsten van deze onderzoeken bieden waardevolle inzichten voor beleidsontwikkeling en maatschappelijke partners.
Het Jeugdpanel Drenthe en Groningen is een initiatief waarbij jongeren van 12 tot 18 jaar via vo-scholen meedenken over thema’s die voor hen belangrijk zijn. Door hun ervaringen en ideeën op te halen via vragenlijsten én deze vervolgens te bespreken tijdens klassengesprekken, brengen we het perspectief van jongeren in beeld en geven we hen een stem in het vormgeven van beleid dat aansluit bij hun leefwereld.
Meer weten?
De resultaten van beide onderzoeken worden begin 2026 gepubliceerd via de websites van Trendbureau Drenthe en Sociaal Planbureau Groningen. Wil je op de hoogte blijven van dit onderzoek of ben je geïnteresseerd in samenwerking? Neem dan contact op met een van de betrokken onderzoekers.
