De verbindende aanpak in Hoogeveen
Geschreven op 4 januari 2022
“De leerlingen nemen hun rol heel serieus. Ze geven zelf aan dat ze zich meer verantwoordelijk voelen voor elkaar en “We snappen elkaar beter”.”
Sigrid Hartman, directeur van de Juliana van Stolbergschool, weet veel te vertellen over de verbindende aanpak op haar school en bij partners in het project Jong Hoogeveen. De kern van de verbindende aanpak is ‘werken aan relaties’ en ‘herstellen van relaties’. Een aanpak die in de gemeente Hoogeveen is ingezet na een reis naar Leeds met vertegenwoordigers uit verschillende sectoren: gemeente, onderwijs, welzijn en maatschappelijk werk. Niet alleen leerde men daar over de verbindende aanpak in Leeds, maar de gezamenlijke reis zorgde ook voor de verbinding onderling en het gevoel ‘we gaan samen in Hoogeveen iets moois neerzetten’.
De tijd nemen om relaties te herstellen
In gesprekken met ouders, collega’s of thuis met je partner of kinderen gaat het steeds om twee aspecten: de inhoud van het gesprek en de relatie waarin je tot elkaar staat. Wanneer een gesprek niet lukt, je elkaar niet begrijpt of niet kunt overbrengen wat je graag wil, ligt het meestal niet aan de inhoud van het gesprek. We hebben woorden genoeg om iets duidelijk te maken. De relatie tot elkaar is vaak een onderliggend probleem. Als je elkaar niet meer begrijpt dan is de relatie al verstoord en moet je de tijd nemen die eerst te herstellen. Voor de pedagogische relatie met leerlingen en een goed contact met ouders is dit essentieel. In Hoogeveen is dit ingebed in de verbindende aanpak.
Hoe werkt de verbindende aanpak met de leerlingen op school?
De verbindende aanpak biedt een manier van communiceren waarin luisteren een grote rol speelt. Hebben we elkaar wel goed begrepen: leerlingen onderling, de leerkracht en de leerling en omgekeerd? Wat gebeurt er wanneer er een conflict is tussen leerlingen? Hoe ontstond een conflict en wie is er door geraakt en heeft er last van? Maar vooral wat moet er gebeuren om samen weer verder te kunnen? Leerkrachten, maar ook de leerlingen leren om deze ‘hersteltaal’ te gebruiken. Het is een handvat om op een goede manier een gesprek te hebben en hoe je op een positieve manier met elkaar kunt omgaan. Leerlingen krijgen daarin een eigen verantwoordelijkheid en eigenaarschap.
Op het schoolplein hebben een aantal leerlingen een extra verantwoordelijkheid als coach. De leerlingen vanaf groep 5 kiezen per groep 4 á 5 coaches en elke twee maand wisselt het en komen er twee nieuwe coaches bij. Zij hebben een rol in het oplossen van onderlinge conflicten en hebben geleerd de ‘hersteltaal’ te gebruiken. De leerlingen nemen hun rol heel serieus. Ze geven zelf aan dat ze zich meer verantwoordelijk voelen voor elkaar en “We snappen elkaar beter”.
In de groepen gebruikt de leerkracht de kring om samen de week te beginnen en af te sluiten met een check in en check out. Door een neutrale en open vraag te stellen, brengt de leerkracht het gesprek op gang tijdens de check in en ontstaat er verbinding tussen de leerlingen. De check out geeft een terugblik op de afgelopen week en hoe de week in de groep is gegaan. Een speciale kring is de ‘herstelkring’. Hierin wordt een probleem of conflict in de groep besproken en samen bekeken hoe het verder moet.
De verbindende aanpak en de ouders van de school
“In het onderwijs zijn we veel aan het zenden en zijn we minder goed in het ontvangen. Of we schieten in de verdediging en gaan uitleggen waarom we iets doen, in plaats van te luisteren naar wat de ouder te vertellen heeft. Een herkenbare houding”, zegt Sigrid. Wat probeert die boze ouder me nu eigenlijk te vertellen? Waar zit voor de ouder de angel? “Begin met een vraag te stellen, dan is de angel er vaak al uit”, is de ervaring van de leerkrachten. Na een goed gesprek met een ouder is de opluchting, zowel van de kant van de ouder als van de kant van de leerkracht groot: ‘de relatie is hersteld’. Het team van de Juliana van Stolbergschool is er in getraind om vanuit de verbindende aanpak met ouders te praten.
Het is de bedoeling dat ook de ouders informatie krijgen over de verbindende aanpak en zelf leren hoe ze dit thuis met hun kinderen kunnen gebruiken. De ouders van de leerlingcoaches hebben als eersten kennis gemaakt met deze aanpak en het is de bedoeling alle ouders hierover te informeren. Door corona is dit tot nu toe schriftelijk gebeurd, maar ouders zullen zeker intensiever met deze aanpak kennis maken.
Wensen voor de toekomst
Hoe mooi zou het zijn wanneer ieder die betrokken is bij het opvoeden en opgroeien van kinderen dezelfde taal spreekt: van ouder tot leerkracht en van de leraar Nederlands tot de trainer op het voetbalveld? Wanneer ieder dezelfde taal spreekt weten kinderen en jongeren een luisterend oor te vinden, voelen ze zich verantwoordelijk voor hun gedrag, ontstaat er een positieve omgang met elkaar waarin ieder zijn of haar talenten kan ontplooien.
Er staat nog veel op stapel. In Hoogeveen zijn er meerdere trainers die de verbindende aanpak kunnen uitdragen, zodat het zich steeds verder verspreidt.
