Een blik op personeelstekorten in het noorden
Geschreven op 23 maart 2023
“Personeelstekorten kunnen voordelig uitpakken voor werkenden en werkzoekenden, die in tijden van schaarste meer kans hebben om een baan te vinden of te behouden. Maar er zijn ook belangrijke negatieve gevolgen, waarvan sommige nu al voelbaar zijn.”
In het noorden bestaan grote personeelstekorten in sommige sectoren, zoals ICT, techniek en openbaar bestuur. Deze krapte op de arbeidsmarkt wordt steeds meer voelbaar en zal in toenemende mate bepalend zijn voor ons welzijn. In vergelijking met de rest van Nederland zijn de tekorten in het noorden wat minder groot en zijn soms ook andere beroepsgroepen betrokken. Wel kan de impact in het noorden op de lange termijn groter zijn, omdat de regio een grotere en snellere vergrijzing kent. Daarnaast hebben we juist meer menskracht nodig voor een succesvolle transitie van fossiele naar duurzame energie.
Dit is de boodschap van het rapport ‘Wonen en werken in het noorden’ van Trendbureau Drenthe, Sociaal Planbureau Groningen en Planbureau Fryslân. Het rapport is uitgevoerd in opdracht van SER Noord-Nederland (SER NN). SER NN gebruikt deze resultaten voor hun advies ‘Brede welvaart en sociaal-economisch beleid’.
Feiten rondom personeelstekorten
Op landelijk niveau hebben werkgevers het meeste moeite om mensen te vinden in de ICT en techniek, de dienstverlening en openbaar bestuur, veiligheid en justitie. Binnen de top 20 van beroepsgroepen met de grootste tekorten komt de helft uit de ICT en techniek, variërend van softwareontwikkelaars tot machine- en automonteurs. Daarnaast nemen (gespecialiseerd) verpleegkundigen een belangrijke plek in binnen deze top 20, waarbij Fryslân en Drenthe ook veel moeite hebben om artsen te vinden. In Groningen zijn de tekorten in de zorg kleiner, maar kampt men juist weer met grotere tekorten aan bijvoorbeeld accountants en docenten in het hoger onderwijs.
Betekenis voor inwoners
Personeelstekorten kunnen voordelig uitpakken voor werkenden en werkzoekenden, die in tijden van schaarste meer kans hebben om een baan te vinden of te behouden. Maar er zijn ook belangrijke negatieve gevolgen, waarvan sommige nu al voelbaar zijn. Zo vertragen de tekorten aan bouwpersoneel en architecten de woningopgave waar het noorden voor staat. Ook een gebrek aan ambtenaren, die verantwoordelijk zijn voor het verlenen van vergunningen, vormen een steeds groter knelpunt in de woningbouw. Zoals eerder genoemd spelen de tekorten ook in andere sectoren met een groot publiek belang, zoals zorg en energie.
De verstoringen in het bedrijfsleven veroorzaken op langere termijn ook economische problemen. Werkgevers die veel moeite hebben met het vinden van personeel, zullen hun productie of dienstverlening moeten terugschroeven, kunnen failliet gaan of vertrekken naar andere regio’s (mogelijk in het buitenland). Dit kan de economische groei in de regio afzwakken, of zelfs zorgen voor een omslag naar economische krimp.
Blik op de toekomst
Een deel van de personeelstekorten zal lang aanhouden, vooral door de vergrijzing die haar piek waarschijnlijk rond 2040 bereikt. Wel bestaan er verschillende invalshoeken voor beleidsmakers om de tekorten zo klein mogelijk te houden. Zo kan ingezet worden op mensen die minder werken dan ze willen, of overwegen om de switch te maken naar ander werk. Ook kunnen beleidsmakers – waar nodig – hun aandacht richten op een meer passend onderwijsaanbod of een meer soepele overgang van studie naar werk. Daar zal het genoemde advies van SER NN dieper op ingaan.
