De inwoners van Drenthe worden sterk getroffen door de financiële tekorten bij de Drentse gemeenten. De oplopende tekorten dwingen Drentse gemeenten tot ingrijpende maatregelen over de volle breedte van hun takenpakket. Inwoners plukken daarvan de wrange vruchten in de vorm van een schraler voorzieningenaanbod, hogere OZB, een slecht onderhouden buitenruimte en minder veiligheid in buurten en wijken. Dit zijn de uitkomsten van de quickscan van Trendbureau Drenthe naar de maatschappelijke effecten van de financiële tekorten bij de Drentse gemeenten.

Grote zorgen bij Drentse gemeenten

De Drentse gemeenten maken zich grote zorgen over de maatschappelijke effecten van deze financiële tekorten en hebben behoefte aan meer inzicht in de consequenties voor hun inwoners: ‘Kunnen we er nog wel zijn voor onze inwoners? De Vereniging Drentse Gemeenten (VDG) en de provincie Drenthe hebben Trendbureau Drenthe gevraagd om via een quickscan een beeld te geven van de belangrijkste maatschappelijke effecten van de financiële tekorten bij gemeenten in de provincie Drenthe. Naast een inventarisatie van de financiële situatie van de Drentse gemeenten, de impact van de coronacrisis, en daaruit voortvloeiende maatschappelijke effecten, zijn negen vertegenwoordigers van Drentse gemeenten, de provincie Drenthe en maatschappelijke organisaties in Drenthe geïnterviewd over hun beeld van de effecten op de inwoners van Drenthe.

Gemeentelijke kerntaken zwaar onder druk

Hun kerntaken en ambities van de Drentse gemeenten staan sterk onder druk als gevolg van de sterk toenemende financiële problemen. De financiële tekorten zijn belangrijk het gevolg van de aanhoudende tekorten in het sociaal domein en de opschalingskorting. De Drentse gemeenten hebben de afgelopen jaren veel geïnvesteerd en geïnnoveerd om de decentralisaties van de jeugdzorg en de Wmo in goede banen te leiden, ook financieel. Ze zitten volgens eigen zeggen op de goede weg. Desondanks worden ze geconfronteerd met grote tekorten veroorzaakt door de stijging van het volume, steeds duurdere trajecten en het abonnementstarief. De kosten voor de coronacrisis komen hier nog bovenop.

Kwetsbare inwoners extra geraakt

Kwetsbare inwoners worden daarbij het hardst geraakt. De werkloosheid die in sommige dorpen en wijken al hoog was, neemt mede als gevolg van de coronacrisis fors toe. Naast de al bekende kwetsbare groepen, worden nu vooral ook jongeren, zelfstandigen en flexwerkers zwaar getroffen. Gemeenten en maatschappelijke organisaties zien een toenemende eenzaamheid, oplopende wachtlijsten en schulden- en daklozenproblematiek, meer rondhangende jongeren en meer overlast op straat, waardoor spanningen in wijken toenemen. Zij maken zich ernstige zorgen over de verscherping van de tweedeling in de samenleving.

De bezuinigingen treffen het voorliggende veld hard: voorzieningen, preventie en vroegsignalering worden afgebroken, waardoor zorg en ondersteuning in de toekomst alleen maar duurder wordt. De verschraling van de voorzieningen, juist in wijken die aandacht vragen om uit de verloedering te komen, schaadt bovendien het vertrouwen van mensen in de overheid.

Structurele verbetering positie gemeenten noodzakelijk

Alles overziend constateert Trendbureau Drenthe dat een structurele verbetering van de positie van de Drentse gemeenten noodzakelijk is om ze daadwerkelijk een motor te laten zijn in de aanpak van de grotere opgaven waar Drenthe voor staat, zoals de energietransitie, duurzame zorg en woningbouw. Gemeenten hebben daarbij behoefte aan compensatie van reële kosten die zij maken, meer stabiliteit aan de inkomstenkant en meer sturingsruimte voor het realiseren van lokaal maatwerk.