Afstroom in het voortgezet onderwijs in Drenthe

Geschreven op 17 april 2020

Elk jaar voert Trendbureau Drenthe in opdracht van de provincie Drenthe de Drentse Onderwijsmonitor uit. Deze monitor laat zien hoe het onderwijs er in Drenthe voor staat. Soms vraagt het beeld om een verdiepend onderzoek op bepaalde punten. In 2019 brachten we verdieping aan op het onderwerp ‘Afstroom in het voortgezet onderwijs’.

Uitdagingen

In Drenthe zijn er relatief veel leerlingen die tijdens hun schoolloopbaan ‘afstromen’ naar een opleiding onder het adviesniveau van de basisschool. En dit komt vaker voor bij jongens dan bij meisjes. Ongeveer 15% is voor het derde jaar afgestroomd,  landelijk is dat 11%.

Aanpak

In 2018 deed Trendbureau Drenthe onderzoek onder leerkrachten en ouders van leerlingen die naar het voortgezet onderwijs gaan. Ook afstroom was daarbij onderwerp van gesprek. De Regiegroep Drentse Onderwijskwaliteit wilde in 2019 ervaringen van leerlingen vmbo tl zelf horen. Hoe kijken zij naar afstroom en wat motiveert hen? Welke succesfactoren en belemmeringen zijn er in hun ogen?
We voerden onder de leerlingen een kwalitatief onderzoek uit. In februari en maart 2019 voerden we gesprekken met leerlingen op vier scholen voor voortgezet onderwijs in Drenthe: CSG Dingstede (Meppel), CS Vincent van Gogh (Assen), Esdal College (Emmen) en Hondsrug College (Emmen).
De gesprekken zijn (na toestemming van ouders) gevoerd met vierdejaars (en enkele derdejaars) leerlingen vmbo tl die tijdens hun schoolloopbaan zijn afgestroomd. In totaal voerden we zeven groepsgesprekken van een uur. Op die manier spraken we 32 leerlingen.
Met behulp van diverse onderzoeksmethoden zijn we veel te weten gekomen over de jongeren. We maakten gebruik van sticky walls, gebruikten kaarten om de eigen (droom)loopbaan  en we waren vooral veel in gesprek.

Resultaat

Het onderzoek levert een mooi overzicht op van de ideeën en gevoelens van leerlingen over het onderwerp ‘Afstroom’. Ze kijken zonder schroom naar de afstroom, ze ervaren het niet als falen. Ze vinden bijna altijd dat de reden voor afstroom bij hen gezocht kan worden. Al zijn er zeker ook bruikbare tips voor de scholen. Zo zeggen de jongeren dat het beter is om geen Chromebooks of iPads te gebruiken op jonge leeftijd (boeken werken beter), dat ze graag meer begeleiding willen bij het leren plannen en leren leren en dat ze persoonlijke begeleiding fijn vinden.
Dingen die jongeren motiveren zijn: humor, orde in de klas en duidelijke regels, niet alleen met straf dreigen maar ook straf geven, lessen met een duidelijke structuur geven, een docent die zich in kan leven in de jongeren, meer aandacht voor het nut en de toepasbaarheid van vakken en positieve feedback,
Met deze tips krijgt het middelbaar onderwijs handvatten om meer jongeren op het juiste niveau op school te houden.
Zie ook het rapport Voortgezet onderwijs en afstroom, in gesprek met leerlingen vmbo tl, maart 2018