Brede welvaart in Drenthe niet gelijk verdeeld

Geschreven op 21 februari 2024

“Brede welvaart gaat over alles wat mensen de moeite waard vinden. Het gaat niet alleen om geld en economische groei, maar ook om de kwaliteit van leven.”

Trendbureau Drenthe presenteert de jaarlijkse update van de Monitor Brede Welvaart Drenthe. Recente cijfers laten zien dat de brede welvaart in Drenthe niet gelijk verdeeld is tussen regio’s en doelgroepen. Met name stedelijke gemeenten als Emmen, Hoogeveen en Assen en de regio Zuidoost-Drenthe blijven achter op verschillende aspecten van brede welvaart. We zien dat Drenthe het over het algemeen goed doet op sociaal-culturele aspecten van brede welvaart, maar dat de economische aspecten al jaren onder het landelijk gemiddelde blijven hangen. Een ogenschijnlijke paradox van relatief lage ‘klassieke economische’ welvaart in combinatie met een hoog welzijn.

Bekijk de Monitor Brede Welvaart Drenthe

Krapte op arbeidsmarkt houdt aan, met name door ontgroening en vergrijzing

Op economische aspecten van brede welvaart blijft Drenthe al jaren achter op het landelijk gemiddelde, met lagere inkomens, een lagere arbeidsparticipatie en een hoger werkloosheidspercentage. Het ontbreken van een sterke economische motor in Drenthe draagt bij aan deze achterstand. Terwijl de provincie Groningen de stad Groningen heeft als drijvende kracht achter de economie, ontbreekt zo’n centrum in Drenthe. Bovendien ontwikkelde Zwolle zich tot de toegangspoort van het Noorden, waardoor stedelijke gebieden in Drenthe minder economische groei laten zien [1], wat een dempend effect heeft op de economische ontwikkeling van heel Drenthe.

Er zijn ook positieve ontwikkelingen te zien die in lijn lopen met de landelijke trends. Zo steeg het aantal banen in 2022 en daalde het werkloosheidspercentage. Ook nam het gemiddeld besteedbare inkomen per huishouden toe en laat de bruto arbeidsparticipatie in Drenthe een stijgende lijn zien. Niettemin blijft de krapte op de arbeidsmarkt een groot probleem. Met name in de zorgsector, de grootste sector van de provincie. De structurele uitdagingen van vergrijzing, ontgroening en een kloof tussen onderwijs en arbeidsmarkt dragen bij aan deze personele krapte [2]. Met een dalende beroepsbevolking staat Drenthe voor de nodige uitdagingen om de Drentse economie op peil te houden.

Positieve trends op sociaal-cultureel aspecten van brede welvaart

We zien dat Drenthe het over het algemeen goed doet op sociaal-culturele aspecten van brede welvaart, zoals persoonlijk welzijn, ervaren gezondheid, woontevredenheid, sociaal contact met buurtbewoners en gevoel van veiligheid. We zien in onze provincie een relatief lage ‘klassieke economische’ welvaart in combinatie met een hoog welzijn.

In allerlei cijfers zien we echter wel dat jongeren en jongvolwassenen het moeilijk hebben. Ze hebben vaker (grote) moeite met rondkomen en zijn aanzienlijk minder tevreden met hun woning of woonruimte van 35-plussers. Jongvolwassenen zijn structureel minder tevreden met het leven en hebben een lagere brede welvaart dan mensen uit andere leeftijdsgroepen.

Brede welvaart niet gelijk verdeeld tussen regio’s en doelgroepen

Drenthe kenmerkt zich door systematische (regionale) verschillen. Stedelijke gemeenten blijven vooral achter op het gebied van economie, werkgelegenheid en onderwijs. Zo zijn de werkloosheidspercentages in de stedelijke gemeenten relatief hoog (met name in Emmen, maar ook Hoogeveen en Assen). Gemeenten in Zuidoost-Drenthe blijven met name achter op het gebied van gezondheid en sociaal-economische problematiek. Deze regio kent veel kwetsbare groepen, zoals gezinnen in (langdurige) armoede, laaggeletterden, ouderen met complexe zorgvragen en jongeren zonder startkwalificatie. Noord-Drenthe doet het relatief goed op de verschillende dimensies van brede welvaart.

Ook als we kijken naar verschillende doelgroepen zien we dat de brede welvaart niet gelijk verdeeld is in Drenthe. Inwoners met een laag inkomen, een sociale huurwoning, geen opleiding aan een hogeschool of universiteit en werklozen ervaren doorgaans minder brede welvaart. Daarnaast zien we dat maatschappelijke ontwikkelingen (bijvoorbeeld vergrijzing, inflatie en de energietransitie) de bestaanszekerheid van kwetsbare groepen onder druk zet. Hierdoor hebben zij een minder kansrijk toekomstperspectief. Soms al generaties lang, waardoor  de kloof tussen kansrijken en kansarmen alleen maar groter wordt.

Brede-welvaartsdenken verder brengen

Brede welvaart gaat over alles wat mensen de moeite waard vinden. Het gaat niet alleen om geld en economische groei, maar ook om de kwaliteit van leven. Trendbureau Drenthe houdt zich al geruime tijd bezig met de brede welvaart in de provincie. Dan gaat het niet alleen om het meten van brede welvaart, maar ook om het denkkader toepasbaar te maken voor beleid. Samen met andere planbureaus, in zowel nationale als regionale netwerken, zijn wij actief bezig met deze uitdagingen.