Pilot Logeerzorg

Geschreven op 16 april 2020

Zorgen voor je naaste doe je uit liefde en is vaak vanzelfsprekend. Mantelzorgers nemen een groot deel van de zorg en ondersteuning in de thuissituatie van naasten voor hun rekening. Mantelzorgen geeft voldoening. Maar er zijn ook risico’s. Het ministerie van VWS stelde subsidie beschikbaar om de Logeerzorg in Nederland beter in kaart te brengen: de pilot Logeerzorg was hiermee een feit.
Logeerzorg betekent dat degene die zorg nodig heeft tijdelijk uit logeren gaat, waardoor er even lucht is voor de mantelzorger. In heel Nederland zijn er 10 projecten gestart die vallen onder de pilot. Trendbureau Drenthe, onderdeel van CMO STAMM, is mede-aanvrager en samenwerkingspartner van de pilot in Assen en Midden-Drenthe.

Uitdagingen

Er zijn steeds meer mensen die mantelzorg nodig hebben. Doordat we steeds ouder worden en steeds langer thuis wonen, doen we meer en meer een beroep op naasten om voor ons te zorgen. Uit onderzoek is gebleken dat overbelasting op de loer ligt bij 1 op de 5 mantelzorgende Drenten. Landelijk gezien speelt dit bij 1 op de 10 mantelzorgers.
Als de zorg zwaarder en intensiever wordt kunnen mantelzorgers ondersteuning gebruiken, bijvoorbeeld van vrijwilligers en/of professionele hulpverleners. Dit heet mantelzorgondersteuning of respijtzorg: anderen nemen dan de zorg tijdelijk over. Het kan vervangende zorg zijn thuis of buitenhuis. Denk hierbij aan vrijwillige thuishulp, dagopvang of dus een logeerplek voor de naaste. Mantelzorgondersteuning bestaat ook uit het bieden van informatie en advies, ontspanningsactiviteiten en -cursussen. Dit verhoogt de draagkracht van mantelzorgers.

Aanpak

Gemeenten hebben volgens de Wmo 2015 de verantwoordelijkheid om mantelzorgers te adviseren en te ondersteunen om overbelasting te voorkomen of te verminderen. Uitgangspunt bij de aanvraag was dat we eerst eens goed wilden kijken waar mantelzorgers in Drenthe behoefte aan hebben.
We deden dat in de vorm van kwalitatief onderzoek. We interviewden 55 mantelzorgers in Assen en Midden-Drenthe over wat hen echt zou helpen aan (mantelzorg-)ondersteuning. Ook bevroegen we ruim veertig professionals waar het (nog) aan scheelt bij mantelzorgondersteuning. Dit zijn Wmo-consulenten, mantelzorgconsulenten, buurtwerkers, cliëntondersteuners, casemanagers dementie, thuiszorg- en verpleeghuiszorgmedewerkers, huisartsen, mantelzorgmakelaars, transferverpleegkundigen uit de ziekenhuiszorg en mantelzorgsteunpunten. Deze gesprekken gingen over hun ervaringen, drempels en eigen reflecties op de mantelzorgondersteuning.

Resultaat

De gekozen aanpak is opgevallen. Ook in andere projecten uit de pilot is de behoefte naar voren gekomen om te weten waar mantelzorgers zelf behoefte aan hebben. Die behoefte ligt zelden bij Logeerzorg. Liever willen de mantelzorgers, in ieder geval die in Drenthe, samen met hun naaste eens op vakantie, of zorg thuis krijgen.
Daarnaast is opgevallen dat respijtzorg maatwerk is, simpelweg omdat iedere naaste zijn of haar eigen verhaal heeft en behoefte heeft aan een eigen oplossing. Veel beter zou het zijn om dit vroegtijdig in te zetten, ruim voordat er sprake is van het risico op overbelasting.
Naar aanleiding van het onderzoek zijn er aanbevelingen gedaan aan de gemeenten en professionals. Die leiden vanaf april 2020 tot een beter aanbod van mantelzorgondersteuning dat echt aansluit bij de vraag van mantelzorgers en hun naasten. Ons onderzoek bevestigt ook het landelijke beeld van de afgelopen jaren, in ieder geval vanaf 2016 (Mantelzorg.nl, SCP). Dit geeft ook de urgentie van concrete acties aan, want ondanks lokale initiatieven lijkt er nog weinig concreet te zijn veranderd voor mantelzorgers.

Gerelateerd nieuws uit 2020: