Veiligheid en veiligheidsbeleving in Drenthe
Veiligheid is essentieel voor een leefbare omgeving. Om prettig te kunnen wonen, leven, werken en recreëren in een omgeving is het belangrijk dat mensen zich er veilig voelen. Naarmate de leefomgeving onveiliger is, voelen mensen zich minder betrokken bij de buurt. Bovendien zijn mensen die zich veilig voelen gelukkiger en tevredener met het leven.
Veiligheid heeft zowel een objectieve en subjectieve component. De objectieve veiligheid gaat over wat zich daadwerkelijk afspeelt aan criminaliteit en overlast. De subjectieve veiligheid geeft aan hoe mensen de veiligheid beleven: hoe veilig of onveilig voelen zij zich nu werkelijk? Om een beeld te geven van de veiligheid in Drenthe, kijken we naar beide componenten.
In het kort
- Veiligheid en veiligheidsgevoelens spelen een rol in het kader van brede welvaart. Voor Drenthe tekent zich een gunstige situatie af. Inwoners van Drenthe waarderen de veiligheid met een ruime voldoende en slechts een klein deel voelt zich soms of vaak onveilig.
- De geregistreerde criminaliteit en het aantal ondervonden delicten ligt onder het landelijk gemiddelde.
Daling geregistreerde misdrijven
Politieregistraties worden veelvuldig gebruikt om inzicht te krijgen in de omvang en ontwikkeling van de criminaliteit. In 2022 registreerde de politie Drenthe 17.385 misdrijven. Dit komt overeen met 35 misdrijven per 1.000 inwoners. Dat is fors minder dan in 2010, toen er 26.085 misdrijven werden geregistreerd (53 per 1.000 inwoners). Het aantal misdrijven in Drenthe is, na Friesland, het laagste van Nederland.
In Drenthe komen in stedelijke gemeenten meer misdrijven per 1.000 inwoners voor dan in plattelandsgemeenten. Assen had in 2022 het hoogste aantal misdrijven per 1.000 inwoners met 50. De gemeenten Emmen en Hoogeveen volgen met respectievelijk 44 en 41 misdrijven per 1.000 inwoners. De gemeenten met de laagste aantallen misdrijven zijn Westerveld met 17, gevolgd door De Wolden met 19.
Het aantal misdrijven daalde in Drenthe, net als landelijk, vooral tussen 2010 en 2018, sindsdien bleef het aantal misdrijven ongeveer stabiel. Sinds 2010 is de geregistreerde criminaliteit in Drenthe, net als landelijk, met zo’n 33% afgenomen. Deze daling is zichtbaar bij vrijwel alle typen misdrijven. Een daling van de geregistreerde criminaliteit betekent niet noodzakelijkerwijs dat er minder criminaliteit voorkomt. Veel delicten worden niet opgenomen in de politieregistraties, bijvoorbeeld als het slachtoffer geen aangifte doet of als het incident nooit aan het licht komt. Uit CBS-cijfers blijkt bijvoorbeeld dat de bereidheid van slachtoffers om aangifte te doen van fietsendiefstal, vandalisme en inbraak afneemt.
Slachtofferschap: minder offline, meer online criminaliteit
In 2021 gaf 13% van de inwoners van Drenthe aan slachtoffer te zijn geweest van zogeheten traditionele criminaliteit. Hieronder vallen geweld, inbraak, diefstal en vernieling. Dat is na Friesland en Zeeland het laagste percentage van Nederland. Landelijk gaf 17% aan slachtoffer te zijn geweest. Omgerekend naar ‘het aantal ondervonden delicten’ (één persoon kan slachtoffer zijn van meerdere delicten) gaat het om 23 delicten per 100 inwoners. Landelijk ligt het aantal ondervonden delicten in 2021 op 33 per 100 inwoners. In de afgelopen 10 jaar is het aantal Nederlanders van 15 jaar en ouder dat naar eigen zeggen slachtoffer werd van traditionele criminaliteit met 43% gedaald.
Het tegenovergestelde zien we als we kijken naar online criminaliteit. Het aantal slachtoffers van online criminaliteit steeg in Nederland de afgelopen 10 jaar met 22%. Cybercriminaliteit komt tegenwoordig in Nederland van alle vormen van criminaliteit het vaakst voor. Van de Drenten van 15 jaar en ouder had in 2021 16% te maken met online criminaliteit, landelijk was dit 17%. Bij online criminaliteit gaat het in dit geval alleen om online aan- en verkoopfraude, online identiteitsfraude, hacken en online pesten.
Verkeer grootste bron van overlast in woonbuurt
Overlast kan het dagelijks leven in de woonbuurt flink verstoren. Zo kunnen bewoners last hebben van verkeersoverlast, fysieke verloedering, sociale overlast en milieuoverlast. Vormen van fysieke verloedering zijn bijvoorbeeld vernielingen of zwerfvuil. Bij sociale overlast gaat het onder andere om rondhangende jongeren of dronken mensen op straat. Milieuoverlast gaat vooral over geluid- of stankoverlast.
In 2021 gaf 37% van de Drenten van 15 jaar en ouder aan in de buurt veel overlast te ervaren van één of meer overlastvormen. Landelijk is dit 46% en dit is al jaren stabiel. Verkeersoverlast komt het vaakst voor. Inwoners van verstedelijkte gebieden ervaren in Nederland over het algemeen meer buurtoverlast dan inwoners in laag verstedelijkt gebied.
(On)veiligheidsbeleving al jaren vrij stabiel
Geregistreerde veiligheidscijfers geven niet het volledige beeld als het gaat om veiligheid. Bij een gelijk niveau van criminaliteit kan de één zich veilig voelen en de ander niet. Zowel het feitelijke risico om slachtoffer te worden als het gevoel van (on)veiligheid zijn dus van belang.
Volgens de Regionale Monitor Brede Welvaart van het CBS voelde in 2021 slechts 1,2% van de inwoners van Drenthe zich vaak onveilig in de woonbuurt. Alleen in Friesland voelden minder mensen zich vaak onveilig (0,9%). Landelijk voelde 2% van de inwoners zich vaak onveilig in hun eigen buurt, een stijging van 0,6 procentpunt ten opzichte van 2019. Het gevoel van veiligheid varieert per jaar slechts in geringe mate.
Drents Panel over veiligheidsbeleving
Het Drents Panel is in 2022 gevraagd naar de veiligheidsbeleving. Toen gaf slechts 0,7% aan zich vaak onveilig te voelen. Een grotere groep inwoners, namelijk 8,3%, gaf aan zich soms onveilig te voelen. De meerderheid van de panelleden gaf aan zich nooit onveilig te voelen in hun buurt of wijk (62%).
Daarnaast gaven de panelleden ook hun inschatting van de verandering in criminaliteit in hun buurt de afgelopen 12 maanden. Bijna de helft (47%) gaf aan dat ze van mening zijn dat de criminaliteit gelijk is gebleven. Een kleiner deel meende dat de criminaliteit is toegenomen (15%). Slechts een klein deel was van mening dat de criminaliteit was afgenomen.
Naast de veiligheidsbeleving en perceptie van criminaliteit in de wijk vroegen we het Drents Panel ook naar hun waardering voor de veiligheid in de woonbuurt. Gemiddeld waarderen Drentse panelleden de veiligheid in de buurt met een rapportcijfer 7,4.
Mensen ouder dan 65 jaar waarderen de veiligheid in hun buurt het hoogst, met een gemiddeld rapportcijfer van 7,5. Verder is er een significant verschil in veiligheidsbeoordeling tussen stedelijke en plattelandsgebieden. Bewoners van stedelijke gebieden waarderen de veiligheid gemiddeld met een 6,9, terwijl inwoners van het platteland een hogere score geven van 7,5. Deze bevindingen zijn in lijn met de eerder genoemde trend dat gevoelens van onveiligheid vaker voorkomen in stedelijke gebieden.
Meer informatie en inzichten
Meer weten over veiligheid in de provincie Drenthe? Download hier de Monitor Brede Welvaart Drenthe 2021 voor meer informatie en inzichten, zoals bijvoorbeeld de uitdagingen met betrekking tot het versterken van de brede welvaart in Drenthe.
Verantwoording indicatoren
De Regionale Monitor Brede Welvaart (RMBW) van CBS brengt het thema veiligheid met drie indicatoren in beeld, namelijk het vaak onveilig voelen in de buurt, het aantal ondervonden delicten en het aantal geregistreerde misdrijven. De veiligheidsbeleving is in de RMBW niet voor alle gemeenten beschikbaar. Deze vraag stellen we ook aan het Drents Panel. Daarnaast vullen we de monitor aan met cijfers over slachtofferschap, ervaren overlast en de perceptie van inwoners van Drenthe op de ontwikkeling van criminaliteit in de eigen omgeving.
